Lực lượng Thủy Quân Lục Chiến vn Cộng Hòa có xuất phát từ thời kỳ Pháp thuộc. Năm 1949, theo Thỏa ước Pháp-Việt, lực lượng vũ khí của chủ yếu phủ tổ quốc Việt phái mạnh sẽ bao hàm lực lượng hải quân, với tổ chức triển khai và huấn luyện và giảng dạy do phía hải quân Pháp đảm nhiệm. Năm 1951, Pháp đề nghị phương án trở nên tân tiến Hải quân Việt Nam, từ đó sẽ ra đời hai sư đoàn hải quân, vì chưng Pháp chỉ huy. Tháng 3 năm 1952, sắc lệnh số 2 của Đế chế Pháp ưng thuận xác lập hải quân Việt Nam. Tới năm sau, nhị sư đoàn thủy quân được thiết lập.<1>

Năm 1953, cơ quan chỉ đạo của chính phủ Pháp cùng Việt Nam đồng ý tăng Lục quân lên 57 đái đoàn khinh bộ binh, đảm nhiệm nhiệm vụ tấn công. Các chiến dịch này không ngừng mở rộng ra cả vùng duyên hải của Việt Nam, phải việc mở rộng hải quân cũng rất được xét đến. Trong lúc việc những đội giang thuyền buộc phải nằm bên dưới sự lãnh đạo của Lục quân hay thủy quân còn chưa được định đoạt, thì phó Đô đốc Pháp Auboyneau khuyến nghị việc ra đời 1 quân đoàn Thủy Quân Lục Chiến Việt Nam. Năm 1954, khi người Pháp bắt đầu rút ngoài Việt Nam, thì quân đoàn Thủy Quân Lục Chiến đã bao gồm 1 bộ chỉ huy, tư đại đội đường sông, một tiểu đoàn đổ bộ.<2>Hình thành cùng phát triểnQuân kỳ

Bộ chỉ huy đặt tại cỗ Tổng tư vấn ở đường Trần Hưng Đạo, sử dụng Gòn. Tháng 6/1955, Bộ chỉ đạo dời về địa thế căn cứ Cửu Long, Thị Nghè, sài Gòn.

Tháng 4/1956, cỗ Binh thủy quân cải danh thành Thuỷ Quân Lục Chiến, trực thuộc thủy quân và để dưới quyền động của cục Tư lệnh Hải Quân. Cũng trong thời gian này, tiểu đoàn 2 Trâu Điên lừng danh được ra đời tại Rạch Dừa, tiếp nối chuyển về Cam Ranh, tiểu khu Khánh Hòa.

Năm 1957, tiểu đoàn 3 Sói đại dương được thành lập, tiểu đoàn được việt nam Cộng hòa ghi dìm tành tích sau trận Đông Hà trong ngày hè Đỏ Lửa 1972, với việc kiện 700 tay súng của tiểu đoàn vẫn tham gia cùng các đơn vị khác ngăn cản thành công đà tiến của QĐNDVN bao gồm xe tăng với pháo khoảng xa yểm trợ suốt thời hạn trách nhiệm cho tới khi tiểu đoàn tất cả lệnh chuyển nhượng bàn giao vùng trách nhiệm cho đơn vị chức năng bạn.

Cùng năm, Binh chủng Thủy Quân Lục Chiến được nâng cấp thành Liên đoàn Thủy Quân Lục Chiến nước ta Cộng hòa cùng với quân số 2.300 quân nhân bởi vì Thiếu tá Lê Nguyên Khang chỉ huy.

Năm 1961, đái đoàn 4 Kình Ngư được thành lập và hoạt động tại thị làng Vũng Tàu và đặt hậu cứ sinh hoạt trong thị xã, lúc vừa mới thành lập, đái đoàn đã thuộc với hải quân mở tức thì chiến dịch truy vấn quét tè đoàn U Minh tại vùng rừng U Minh.

Từ năm 1960 cho tới khi tan hàng vào năm 1975, xung quanh Tiểu đoàn 4 đóng ở Vũng Tàu, bộ Tư lệnh thuộc vài đơn vị chức năng yểm trợ đóng góp ở Thị Nghè, thành phố sài gòn thì cục bộ phần sót lại của Sư đoàn số đông đóng ở căn cứ Sóng Thần, Rừng Cấm, quận Thủ Đức.

Năm 1962, nhằm yểm trợ cho các tiểu đoàn Thủy Quân Lục Chiến, tiểu đoàn 1 Pháo Binh Lôi Hỏa được thành lập gồm 2 pháo team 75mm với 1 pháo đội 105mm.

Lúc này Liên đoàn đã có quân số là 3.300 quân bao gồm 1 Bộ lãnh đạo Liên đoàn, 4 tiểu đoàn tác chiến và 1 tiểu đoàn pháo binh cơ hữu cùng với những đơn vị yểm trợ.

Năm 1963, tiểu đoàn 2 Trâu Điên đang đánh trận Đầm Dơi ngơi nghỉ tiểu quần thể An Xuyên. Cũng trong năm này, tổng thể Liên đoàn đang mở 2 cuộc hành quân Sóng Tình Thương cùng Mật khu vực Đỗ Xá tuy nhiên không tồn tại xảy ra giao tranh.

Năm 1964, Liên đoàn thành lập và hoạt động Tiểu đoàn 5 Hắc Long. Đây cũng chính là năm khuất tất của Thủy Quân Lục Chiến lúc Tiểu đoàn 4 Kình Ngư lọt vào ổ phục kích của Trung đoàn 27 Bình Giã nghỉ ngơi vùng rừng cao su Bình Giã ở trong tiểu khu Phước Tuy. Tuy Tiểu đoàn đã đánh thiệt sợ nặng trung đoàn này nhưng chịu đựng thiệt sợ cũng không nhỏ, đái đoàn mến vong rộng 60% quân số, tiểu trưởng đoàn lẫn đái đoàn phó hồ hết tử trận.

Năm 1965, Liên đoàn Thủy Quân Lục Chiến được cải danh thành binh đoàn Thủy Quân Lục Chiến Việt Nam bao gồm 1 Bộ chỉ đạo Lữ đoàn, 5 tiểu đoàn tác chiến, 1 đái đoàn Pháo Binh, Yểm Trợ Thủy Bộ, Quân Y, Công Binh, Viễn Thám, huấn luyện và đào tạo mỗi loại 1 Đại đội. Vị nhu cầu giải pháp tăng phái đi từng khu chiến thuật nên Lữ đoàn tạo thành 2 Chiến Đoàn A cùng B Thủy Quân Lục Chiến. Chiến Đoàn A hay có cách gọi khác là Chiến Đoàn An Dương Vương, Chiến Đoàn B hay nói một cách khác là Chiến Đoàn Bắc Bình Vương.

Cũng trong những năm này, lữ đoàn Thủy Quân Lục Chiến chủ yếu thức bóc khỏi thủy quân và được để dưới quyền điều động trực tiếp của cục Tổng tham vấn Quân Lực việt nam Cộng Hòa. Cùng rất Sư đoàn Nhẩy Dù vn và những Liên đoàn Biệt Động Quân, lữ đoàn Thủy Quân Lục Chiến biến chuyển lực lượng Tổng Trừ Bị chiến lược kề bên các đơn vị bạn.

Năm 1966, tiểu đoàn 2 Trâu Điên được tăng phái dưới quyền sử dụng của Sư đoàn 1 cỗ Binh vày Đại tá Ngô quang quẻ Trưởng làm tứ lệnh tự An Hòa (Huế) di chuyển ra Quảng Trị cùng bị phục kích tại Phong Điền, thừa Thiên. Tuy nhiên, tè đoàn sẽ phản phục kích cùng tiêu diệt trọn vẹn Trung đoàn đối thủ tại đây nhưng mà mất Trâu Điên Trưởng Lê Hằng Minh cùng với 42 quân nhân khác tử trận, sát 100 bạn bị thương trong những số đó có Trung úy Nguyễn Xuân Phúc.

Năm này cũng là năm tứ lệnh Thủy Quân Lục Chiến, thiếu thốn tướng Lê Nguyên Khang được thăng cấp lên Trung tướng.

Thời kì năm 1966 – 1967, quân đoàn vinh dự tiếp nhận thêm 2 tè đoàn new nữa là tiểu đoàn 6 Thần Ưng và Tiểu đoàn 7 Hùng Xám.

Năm 1968 là năm thành công của Thủy Quân Lục Chiến khi toàn bộ Tiểu đoàn Thủy Quân Lục Chiến gần như lập chiến công trong số cuộc hành quân hóa giải Biệt quần thể Thủ Đô – sử dụng Gòn, Chiến Đoàn A Thủy Quân Lục Chiến hành quân hóa giải Huế trong đợt Tết Mậu Thân 1968.

Giữa năm 1968, lữ đoàn được cải danh thành Sư đoàn Thủy Quân Lục Chiến Việt Nam, Chiến Đoàn A và B được cải danh thành quân đoàn 147 và lữ đoàn 258 Thủy Quân Lục Chiến. Các đơn vị yểm trợ như Quân Y, Truyền Tin, Công Binh, Viễn Thám, giảng dạy được nâng cấp thành đái đoàn.

Năm 1969, tè đoàn 8 Ó biển lớn và tè đoàn 9 Mãnh Hổ cùng với Tiểu đoàn 2 Pháo Binh Thần Tiễn được thành lập. Quân số của Sư đoàn hôm nay đạt nấc 9.300 quân nhân.

Đầu năm 1970, đái đoàn 3 Pháo Binh Nỏ Thần và bệnh viện Lê Hữu Sanh trực thuộc Tiểu đoàn Quân y được thành lập. đồng thời đó, binh đoàn 369 Thủy Quân Lục Chiến ra đời.

Cho cho đến khi nổ ra những cuộc tiến quân tiến sang trọng Cam Bốt của Quân Lực việt nam Cộng Hòa, Sư đoàn đã hoàn hảo gồm Bộ chỉ đạo Sư đoàn, 3 binh đoàn tác chiến và các đơn vị yểm trợ, đái đoàn Thiết sát Thủy-Bộ (xe thiết gần kề lưỡng cư), tiểu đoàn Huấn luyện, Khối ngã Sung, bệnh viện Lê Hữu Sanh. Tổng quân số của toàn Sư đoàn là 16.000 quân nhân.

Năm 1971, Sư đoàn được trực thăng vận cho Khe Sanh gia nhập Chiến dịch Lam sơn 719, những Lữ đoàn làm cho nút chận cho quân bạn là Sư đoàn Dù, Sư đoàn 1 cỗ Binh, quân đoàn 1 Kỵ Binh cùng Liên đoàn 1 Biệt Động Quân rút lui. Quân đoàn 147 gồm các tiểu đoàn 2, 4, 7 Thủy Quân Lục Chiến chịu đựng thiệt sợ hãi nặng, mất hơn 70% quân số lúc Quân team Nhân dân việt nam mở cuộc tấn công vào phòng đường của Lữ đoàn. Đây được xem như là chiến dịch thua thảm nặng nề nhất của Sư đoàn Thủy Quân Lục Chiến tính đến thời gian đó.

Sau Chiến dịch Lam sơn 719, tè đoàn 9 được tăng phái mang lại Sư đoàn 1 cỗ Binh giải hòa Động A Tây, tịch thu 100 tử thi quân bạn.

Cuối năm 1972 đầu xuân năm mới 1973, Sư đoàn Thủy Quân Lục Chiến tham gia các cuộc tiến quân “Sóng Thần” nhằm mục đích tái chiếm những vùng khác của tỉnh giấc Quảng Trị, nhưng phần đa bị quân Giải phóng đánh lui. Đến thời điểm cuối tháng 1/1973, khi hiệp nghị Paris được ký, Sư đoàn đã và đang kiệt sức vì tổn thất quá lớn.

Từ cuối năm 1973 đến giữa năm 1974, ra đời Biệt team Sóng Thần với quân số hơn 100 tay súng, tiếp nối giải tán và gần kề nhập vào tiểu đoàn 2 Trâu Điên.

Đầu năm 1975, Sư đoàn thành lập và hoạt động thêm lữ đoàn 468 Thủy Quân Lục Chiến vày Đại tá Ngô quang đãng Định – binh đoàn trưởng binh đoàn 258 làm bốn lệnh gồm 3 tè đoàn 14, 16, 18 Thủy Quân Lục Chiến với Tiểu đoàn 4 Pháo Binh. Lữ đoàn bắt đầu này mừng đón hậu cứ Sóng Thần và được tăng phái hành quân thanh tảo Long An, kế tiếp ra Vùng I gia nhập các cuộc hành quân thông thường của Sư đoàn. Quân số từ bây giờ của Sư đoàn là 20.000 quân nhân. Là 1 trong trong 2 sư đoàn có quân số cao nhất trong tổng số những đại đơn vị chức năng thuộc Quân Lực nước ta Cộng Hòa (Sư đoàn sót lại là Sư đoàn Nhẩy Dù).

Tháng 3 năm 1975, Sư đoàn nhấn lệnh vứt tuyến phòng vệ phía phái nam sông Thạch Hãn rút về bảo vệ Đà Nẵng, nhưng do mệnh lệnh ltinh tinh và kết hợp không đồng hóa nên lữ đoàn 147 bao gồm một Chi đoàn Kỵ Binh, các Tiểu đoàn 3, 4, 5, 7 cùng Tiểu đoàn 1 Pháo Binh đang chờ tại cửa ngõ Thuận An (Huế) nhằm tàu hải quân vào đón cùng với quân số hơn 4.000 quân bị Quân team nhân dân nước ta bao vây tấn công, chỉ bao gồm hơn 200 sĩ quan và binh lực được tàu hải quân vào đón, số còn sót lại chống cự cho tới khi hết đạn hoặc quăng quật vũ khí và tan rã, phần còn lại của binh đoàn bị bắt, Lữ đoàn thỏa thuận tan mặt hàng tại đây. Binh đoàn 369 Thủy Quân Lục Chiến gồm những Tiểu đoàn 2, 6, 9 với Tiểu đoàn 3 Pháo Binh đóng góp tại Đại Lộc, tiểu khu vực Quảng nam giới được lệnh rút về Đà Nẵng thì Trung tá Nguyễn Xuân Phúc, binh đoàn trưởng và lữ đoàn phó mất tích trọn vẹn (đến ni vẫn không tìm thấy tin tức – được xem như vẫn tử trận) khi đang điều động các đơn vị chiến đấu. Lữ đoàn tự toá chạy cùng tan hàng.

Khác với số trời của 2 quân đoàn trên, binh đoàn 258 và quân đoàn 468 đang đóng trên đèo Hải Vân như ý được tàu thủy quân vào đón đề xuất còn tổng thể quân số rút về Vũng Tàu.

Sư đoàn Thuỷ Quân Lục Chiến là đơn vị chức năng Tổng Trừ Bị, cực kỳ lưu động và được xem là thiện chiến tốt nhất trong quân đội nước ta Cộng Hòa. Sư đoàn được thành lập và hoạt động theo đà cải tiến và phát triển của chiến tranh, đồng thời chia sẻ gánh nặng với các đơn vị bạn, Sư đoàn được đánh giá là 1 giữa những đơn vị chiến đấu tốt nhất có thể của Quân Lực việt nam Cộng Hòa, lời nhận xét này được đưa ra từ phía Đồng Minh, đặc biệt là Thủy Quân Lục Chiến Hoa Kỳ. Tất cả các quân nhân trong Sư đoàn, từ bỏ sĩ quan cho đến binh sĩ đa số là tình nguyện. Sư đoàn đang lập được tương đối nhiều thành tích, mặt trận nào thì cũng tham dự, từ rừng rậm xuất xắc núi non hiểm trở mang lại duyên hải cùng đồng bằng sình lầy. Cùng với những thành tựu đạt được, Quân kỳ Sư đoàn được tặng ngay thưởng dây biểu chương mầu Tam Hợp.Các trận mạc tham giaChiến win Đầm Dơi (An Xuyên)Các cuộc hành quân giải hòa tại sài thành và Huế trong mùa Tết Mậu Thân 1968Chiến dịch Lam tô 719Trận tái chiếm phần Cổ thành Đinh Công Tráng Quảng TrịĐơn vị trực thuộc*Từ Bộ chỉ đạo Tổng hành dinh mang lại Bộ chỉ đạo Pháo binh là các đơn vị yểm trợTT Đơn vị chú giải TT Đơn vị Chú thích1Lữ đoàn 147Tiểu đoàn 1 quái quỷ ĐiểuTiểu đoàn 4 Kình NgưTiểu đoàn 7 Hùm Xám

11Tiểu đoànYểm trợ đổ bộPhân team 147Phân nhóm 258Phân đội 369Phân nhóm 468Phối nằm trong 4 Lữ đoàn2

Sau gửi sang cỗ binh. Năm 1969, vẫn là Đại tá phụ tá tứ lệnh binh đoàn II kiêm tư lệnh Biệt khu vực 24 Kontum, tử vong tại mặt trận Benhet, được tầm nã thăng chuẩn tướng.